Την Κυριακή 26 Οκτωβρίου επισκεπτόμαστε τη Μακρόνησο.
Στο πλαίσιο προετοιμασίας της επίσκεψής μας, ακολουθεί ο χάρτης του νησιού.
Πηγή: Μακρόνησος. Ιστορικός πολιτιστικός τόπος, ΥΠΠΟ-ΥΠΕΧΩ∆Ε-ΣΑ∆ΑΣ-ΠΕΑ-ΤΕΕ-ΕΜΠ-ICOMOS-ΠΕΚΑΜ, Aθήνα 1994.
ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ
Το Ψηφιακό Μουσείο Μακρονήσου των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) είναι μια απαραίτητη αφετηρία. Εκεί βρίσκουμε μεγάλο πλούτο – έγκυρες πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία, φωτογραφίες, αποσπάσματα μελετών, βιβλιογραφία, καθώς και κείμενα της εποχής σε ψηφιακή μορφή. Για ειδικότερες όψεις, σημειώνουμε:
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Έχουν γραφτεί πολλά για τη Μακρόνησο από εξόριστους και εξόριστες. Μερικοί βασικοί τίτλοι:
- Μάργαρης Nίκος, Ιστορία της Μακρονήσου, 2 τόµοι, ∆ωρικός, 4η έκδ. Αθήνα 1986 [έργο αναφοράς, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1966]
- Φλούντζης Αντώνης, Στο κολαστήριο της Μακρονήσου, Φιλιππότης, Αθήνα 1984.
- Μακρόνησος. Ιστορικός τόπος, 3 τόµοι, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2002-2006 [συλλογικό έργο, με πολλές μαρτυρίες και άλλα κείμενα]
- Μαχαίρας Ευάγγελος, Πίσω από το γαλανόλευκο παραπέτασµα. Μακρόνησος, Γιούρα κι άλλα κάτεργα, Προσκήνιο, Αθήνα 1999 [τα δημοσιεύματα της εφημερίδας Μάχη, που συντέλεσαν αποφασιστικά στην κατάργηση του «κολαστηρίου»]
- Λαμπρινός Γιώργης, Μακρονήσι. Το αµερικανικό Νταχάου στην Ελλάδα , Νέα Ελλάδα, χ.τ. [=Βουκουρέστι]1949 [το έργο εκδίδεται από το εκδοτικό του ΚΚΕ, μεταφράζεται στα αγγλικά και τα
- γαλλικά και γνωρίζει ευρεία διάδοση στο εξωτερικό].
Ο ΚΡΑΤΙΚΌΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΙΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
Αξίζει να ξεφυλλίσουμε προπαγανδιστικά έντυπα όπως η εφημερίδα Αναμόρφωσις και το περιοδικό Σκαπανεύς, που εκδίδουν οι «ανανήψαντες» στρατιώτες. Επίσης, τον κατάλογο της φωτογραφικής έκθεσης «Μακρόνησος», που οργάνωσαν «αξιωματικοί της Μακρονήσου» στο Ζάππειο Μέγαρο τον Απρίλιο του 1949. Υπάρχουν, μαζί με άλλο ανάλογο υλικό, στο Ψηφιακό Μουσείο Μακρονήσου δίνοντάς μας μια γεύση του κρατικού προπαγανδιστικού λόγου.
ΜΕΛΈΤΕΣ
- Βόγλης Πολυµέρης, Η εµπειρία της φυλακής και της εξορίας. Οι πολιτικοί κρατούµενοι στον Εµφύλιο Πόλεµο, µτφρ. Γιάννης Καστανάρας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2004.
- Βόγλης Πολυμέρης και Μπουρνάζος Στρατής, «Στρατόπεδο Μακρονήσου 1947-1950 Βία και προπαγάνδα», στο Χρήστος Χατζηιωσήφ, Χρήστος (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα:
- Ανασυγκρότηση – Εμφύλιος – Παλινόρθωση 1945-1952, τόμος Δ2, Βιβλιόραμα, Αθήνα, σ. 51-81.
- Ιστορικό τοπίο και ιστορική µνήµη. Το παράδειγµα της Μακρονήσου, Πρακτικά επιστηµονικής συνάντησης, Φιλίστωρ, Αθήνα 2000.
- Μακρόνησος. Ιστορικός πολιτιστικός τόπος, ΥΠΠΟ-ΥΠΕΧΩ∆Ε-ΣΑ∆ΑΣ-ΠΕΑ-ΤΕΕ-ΕΜΠ-ICOMOS-ΠΕΚΑΜ, Aθήνα 1994.
- Μπουρνάζος Στρατής, «Το “μέγα Εθνικόν Σχολείον” της Μακρονήσου, 1947-1950», Τα Ιστορικά, τχ. 28-29, Ιούνιος-Δεκέμβριος 1998, σ. 203-230.
- Τσαβδάρα Σίσσυ, Η δήλωση μετανοίας ως μέτρο του κατασταλτικού μηχανισμού και η εικόνα του δηλωσία στα μάτια του ΚΚΕ και των μελών του από το Μεσοπόλεμο έως την μετεμφυλιακήπερίοδο, μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Πάντειο Πανεπιστήμιο 2014.
- Υφαντής Δημήτρης, Όταν η “τρέλα” απόκτησε τοπικό προσδιορισμό, Άγρα, Αθήνα 2023.
Πρακτικές πληροφορίες για την περιήγησή μας:
Η Μακρόνησος είναι ένας εντελώς ακατοίκητος και έρημος τόπος, χωρίς καμιά εγκατάσταση ή υποδομή. Επίσης χωρίς δέντρα και ίσκιο.
Η καθαρή παραμονή στο νησί (χωρίς τη μετάβαση) υπολογίζουμε να διαρκέσει περίπου 3 ώρες. Καλό είναι καθένας και καθεμία να έχει μαζί μπουκαλάκια με νερό, σάντουιτς ή ό,τι άλλο νομίζει.
Επίσης χρήσιμο είναι ένα καπέλο για τον ήλιο και ένα μπουφάν – μπορεί να φυσάει πολύ. Τέλος, το μέρος είναι μεν βατό, ωστόσο αθλητικά (ή εν γένει άνετα) παπούτσια είναι προτιμότερα.
